Erzurum Güncel- Merkez Bankası'nın 28 Ocak'ta olağanüstü toplanarak 5.5 puan artışla yüzde 10'a yükselttiği faiz politikasının verdiği hasar, banka kredisiyle çarkları çevirmeye uğraşan çalışan ve üreten kesimi vurdu. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da sınırlı tutulan faiz indirimine tepki göstererek, 'Bu zulümdür zulüm' diye eleştirdiği yüksek faizi, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi ise 'tefeci faizi' olarak nitelendirmişti. EN YÜKSEK 2. FAİZ BİZDE Avrupa Merkez Bankası'nın ekonomiyi canlandırmak için faizi yüzde 0.25'den yüzde 0.15'e çektiği ortamda Merkez Bankası'nın, son üç toplantısında faizi yüzde 8.25'e çekmesi Türkiye'yi, yüksek faiz liginde bir alt sıraya düşürmeye yetmedi. Bu faiz oranıyla gelişmekte olan ülkeler arasında Brezilya'dan sonra Türkiye en yüksek faizde ikinci durumda. Türkiye'yi, yüzde 8 ile Hindistan, yüzde 7.5 ile Endonezya ve yüzde 6 ile Çin takip ediyor. 'PARALEL' DİRENİŞ Bankalardaki paralel idarecilerine yüksek faiz için direndikleri ifade ediliyor. Bununla beraber yüksek faizin işletmelere verdiği hasarın boyutu İstanbul Sanayi Odası'nın (İSO) açıkladığı ilk 500 araştırma sonuçlarında da net bir şekilde kendini gösterdi. İlk 500'de zarar eden şirket sayısı 63'ten 129'a çıktı. Kar edenlerin sayısı ise 437'den 371'e geriledi. Zararı yüzde 103.7 oranında artan şirketlerin borçları da 238 milyar liraya yükseldi. 2012 yılında 25 milyar liralık faaliyet kârlarının sadece 8.6 milyar lirasını finansman giderlerine ödeyen İSO 500 şirketleri, 2013'te ise 36.5 milyar lira olan faaliyet kârının 19 milyar lirasını finansman gideri olarak ödemek zorunda kaldı. Böylelikle şirketler, geçen yıl esas faaliyetlerinden elde ettikleri karlarının yaklaşık yarısını finansman gideri olarak ödedi. KÜÇÜK İŞLETMELER VAHİM DURUMDA Esas faaliyet karlarının finansman giderlerine aktarılması sıkıntısı küçük işletmelerde daha da derinleşiyor. İSO'nun açıkladığı İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu raporunda bu acı gerçek net bir şekilde kendini gösteriyor. İkinci 500 listesine giren şirketlerinin geçen yıl esas faaliyetlerinden elde ettikleri karlarının yarısı ile finansman giderlerini karşıladıkları görüldü. 2013 yılında faaliyet karları 5,4 milyar lirayı bulan İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu, bunun 2,7 milyar lirasını finansman gideri olarak kaybetti. İkinci 500 listesindeki işletmeler 2012'de 3,6 milyar liralık faaliyet karlarının sadece 1,6 milyar lirasını finansman giderlerine vermişlerdi. BATIK KREDİ MİKTARI 31 MİLYAR TL'Yİ AŞTI Yüksek faiz ve kur etkisi batık kredilerin artmasına neden oldu. Merkez Bankası'nın 11 Temmuz 2014 itibariyle Para ve Banka istatistiklerine göre, bankaların takipteki alacakları son bir yılda yüzde 20.57 oranında artışla 31.2 milyar liraya yükseldi. Temmuz 2013'te 25.8 milyar lira olan takipteki alacaklar tutarı, geçtiğimiz yıl başında 28.3 milyar liraya, bu yıl temmuz ayında ise 31.2 milyar liraya çıktı. Bankalar indirime yanaşmıyor Avrupa Merkez Bankası'nın ekonomiyi canlandırmak için faizi yüzde 0.25'den yüzde 0.15'e çektiği bir ortamda Merkez Bankası (MB), son üç toplantısında faizi sadece 1.75 puan düşürdü. Büyümenin göz ardı edilerek belirlendiği anlaşılan faiz, ancak yüzde 8.25'e geriledi. MB'nin az da olsa yaptığı bu indirimi çoğu bankanın kredi faizlerine yansıtmaması şirket tasfiyelerine neden oluyor. İnşaattan sanayiye zarar Risk Merkezi verileri, batık kredilerin sektörel dağılımını gözler önüne serdi. Bu yıl ilk 5 ayda tasfiye olunacak kredilerin 11.7 milyar lirası bireysel kredilerden geldi. Bunu toptan perakende ticaret, motorlu araç servis hizmetleri 4.9 milyar, inşaat 3.6 milyar, taşımacılık, tekstil sanayi 1.7 milyar, tarım 1.4 milyar, gıda meşrubat sanayii 1.1 milyar, depolama ve haberleşme 1.01 milyar lira ile yüksek tutarla takip etti. Borcunu ödeyemeyenlerin sayısı da arttı. Kredi kartlarıyla birlikte geçen yıl 912 bin 839 kişinin ödeyemediği kredi borcunu, 2014 ilk beş ayında 532 bin 81 kişi ödeyemedi. BDDK SIKI DENETLEMELİ 'Kredibilitesi düşük' denilerek şirketlerin borçlarını kapatmaları için sıkboğaz edilmesine büyük tepki var. Bazı bankaların 3 ayda bir uygulanan faiz oranlarını % 21'lere kadar çıkarması, acımasızlığı gözler önüne seriyor. İş dünyası temsilcileri; yüzlerce işletmeyi iflas ettiren uygulamanın denetlemesi için BDDK'yı görev çağırdı. Kamu bankaları öncü olsun Kamu bankaları 2014 ilk yarı karlarında özel bankaları solladı. Kamu bankalarının toplam net kar marjı bu dönemde 3 milyar 895 milyon lira büyüklüğe ulaştı. Kamu bankalarının piyasa dostu olarak özel bankalara faizlerin indirilmesinde öncü olması gerektiği ifade ediliyor. Piyasa yapıcı bankalar içinde kamunun 3 bankasının da yer alması sorumluluklarını da artırıyor. Bunu bilen sektör temsilcileri ise bu bankaların faizlerini düşürmesini istiyor. Tüyü bitmemiş yetim hakkı var Türk Hava Kurumu Üniversitesi Rektörü ve Dünya Ekonomik ve Stratejik Araştırmalar Vakfı Başkanı Prof. Dr. Ünsal Ban, faizin % 4,5-5,0 seviyelerinde olması gerektiğini belirterek, 'Bunun üzeri ziyandır. Tüyü bitmemiş yetimin hakkı vardır'dedi. Yüksek faizin, üretimi engellediğine işaret eden Ban, 'Kepçeyle alıp kaşık ile veren Merkez Bankası elini yine taşın altına koymadı. MB'nin kararı yatırımı vurdu Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği Genel Başkanı Nail Olpak, 'Biz, bu olumlu hava devam ederse Merkez Bankası'nın biraz daha indirime devam edebileceği kanaatindeyiz' dedi. Yüksek faiz nedeniyle yatırımlarda da gerileme olduğunu belirten Olpak, 'Maalesef 2014'ün ilk çeyreğinde özel sektör yatırımları yüzde 1.3 düşüş gösterdi' dedi. 'Rekabete giremiyoruz' Banka faizlerine tepki gösteren Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Derneği Başkanı Nurettin Özgenç, '2023'de 500 milyar dolarlık bir ihracat hedefleniyorsa bizim bu rakama ulaşmamız için kredi çekmemiz gerekiyor. Yüksek faizli kredilerle rakiplerimizle rekabete giremiyoruz. Yüksek faizli kredi borcunu ödeyemeyen KOBİ iflas bayrağını çekti' diye konuştu. Erzurum'da durum vahim... Erzurum'da esnaf kan ağlarken, bazı büyük firmaların iflas veya iflas erteleme kararı aldığı belirlendi. On civarında olan bu rakamın önümüzdeki günlerde dahada yükseleceği bildirildi. Yenişafak