40 ile 50 bin insanın bir seferde göç ettiği yıllardan şimdi yılda dört bin kişinin göç ettiği bir sürece geldik. Elbette ki ideal bir tablo değil, ama daha kötüsünü yaşayan Erzurum, yeniden kendi küllerinden doğmak için sessiz bir mücadele veriyor.

KORONA TAŞ KOYDU

Eğitim, sağlık, hayvancılık, kış turizmi ve organize sanayideki yeni yatırımlar sayesinde, şehirde yarınlara dair ümit verici bir kıpırdanma başladı. Şayet araya pandemi süreci girmeseydi, Erzurum sıçrama yapmaya hazırlanıyordu.

KAÇINILMAZ GERÇEK: GÖÇ

Göç, bütün insanlığın olduğu gibi ülkemizin de şehrimizin de ortak gerçeği. Asya bozkırlarından çıktıklarından beri hep Batı’ya doğru göç eden atalarımızın torunları olarak bizler de göç etmeyi sürdürüyoruz.

ŞARTLAR ZORLAYINCA…

İnsanların doğup büyüdükleri ve manevi bağlarla sıkı sıkıya tutundukları topraklarından kopması elbette ki hiç mi hiç kolay değil. Fakat bazen öyle şartlar önünüze çıkar ki göç, çoğu kere bir kurtuluş ya da yepyeni bir başlangıç olur.

SEKSENLİ YILLARDA HIZLANDI

Batı’da Sanayi Devrimi ile birlikte, kırsaldan kentlere yapılan göç akını, bizde 60’lı yıllardan itibaren gözle görülür bir ivme kazanıyor. Buna rağmen 80’li yılların sonuna kadar ülkemizde nüfusun yüzde ellisi ilçe ve köylerde yaşıyordu.

TARIM TOPLUMU DÖNÜŞTÜ

Tarım toplumundan sanayi toplumuna geçmek için iktidarlar eliyle cazip hale getirilen şehir hayatı, 90’lı yıllardan itibaren hızla kırsalda nüfus erozyonuna neden oldu. Çünkü iktidarların o yıllardaki politikalarına göre, gelişmiş toplumlarda, nüfusun ancak yüzde 10 ila 20’si kırsalda olmalıydı.

DEVLET MAKAS DEĞİŞTİRDİ

Erzurum’un göçle imtihanı, çok bariz biçimde 80’li yıllarda başladı. O güne kadar ağırlıklı olarak memur, asker ve köye dayalı bir nüfus yapısı olan Erzurum’da devlet ne zaman ki, hızla ekonomiden çekilip özelleştirmeyi adeta milli politika haline getirmeye başladıysa, Erzurum ve benzeri şehirlerin de kimyası dönüştü.

ERZURUM GEÇİŞ YAPAMADI

Garnizon ve memur şehri olmaktan, üretim yapan şehir yapısına geçemedik. Devlet bir anda elindeki kamu birimlerini ya kapattı, ya özel sektöre devretti ya da üretim ve istihdam noktasında hızlı bir küçülmeye gitti. Aynı şekilde Erzurum’u bir garnizon şehri yapan askeri birlikler de teker teker kapatıldı.

ŞARTLAR SERMAYEYİ ZORLADI

Erzurum yıllar içeresinde bir yandan sermaye bir yandan da yetişmiş insan göçü verdi. Esasında bu, kaçınılmaz bir gerçekti. Yani istense de bu göçe fren konulamazdı. Çünkü sermaye daha da büyümek için yeni pazarlara ihtiyaç duymaktadır, yetişmiş insan da yeni sıçramalar yapmak için merkeze gitmek zorunda.

DOĞAL ŞARTLAR DA ETKİLİ OLUYOR

Erzurum 80’li yıllara kadar ülkenin hem nüfus, hem de üretim açısından ilk on ili arasındaydı. Zaman içerisinde Erzurum, ekonominin ve devletin değişen araçları, rakım, iklim ve büyük pazarlara olan uzaklığı gibi dezavantajları yüzünden, yarıştan koptu.

YİNE DE TABLO KÖTÜ DEĞİL

Hala göç veren bir şehir olmasına rağmen Erzurum, bugün geldiği nokta itibariyle hiç de kötü bir durumda değil. Son yıllarda gerek kamu gerekse özel sektör eliyle yapılan yatırımlar sayesinde, ekonomik yapısı ve nüfusu ile Erzurum Doğu’nun cazibe merkezi olmayı sürdürüyor.

İŞTE RESMİ VERİLER:

Erzurum’un Türkiye payı yüzde 0.91 oldu
2018 ADNKS’ye göre, yüzde 0.93 olan İl nüfusunun Türkiye nüfusundaki payı, 2019 ADNKS sonuçları itibariyle yüzde 0.90 olarak belirlendi. Erzurum, nüfus büyüklüğü bakımından Doğu Anadolu Bölgesi illeri içinde, Van ve Malatya’nın ardından 3’üncü sırada yer aldı.
Erzurum il nüfusu 2019 yılına göre binde 5,0 oranında düşüş kaydederek 762 bin 62’den 758 bin 279’a indi. 2016 yılı bazında binde eksi 0.4, 2017 yılı ölçeğinde binde -2.0, 2018 yılında binde + 9.9, 2019’da binde -7.6 olan nüfus artış hızı binde -5.0’a geriledi
2007-2020 İL NÜFUSU

Erzurum nüfusu, 2007 yılında 784 bin 941, 2008 yılında 774 bin 967, 2009 yılında 774 bin 207, 2010 yılında 769 bin 85, 2011 yılında 780 bin 847, 2012 yılında 778 bin 195 2013 yılında 766 bin 729 2014 yılında 763 bin 320, 2015’te 762 bin 321, 2016 yılında 762 bin 21, 2017 yılında 760 bin 476, 2018 yılında 767 bin 848, 2019 yılında 762 bin 62, 2020’de ise 758 bin 279 olarak açıklandı.